حیوانات

 " نحس" در اصل به معنى سرخى شدیدى است كه گاه در افق ظاهر مى‏شود، و همچون، شعله آتش بى دودى است كه عرب آن را" نحاس" مى‏گوید، سپس این واژه به هر چیز" شوم" در مقابل" سعد" اطلاق شده است.[1]

درباره خرگوش دو مطلب می توان بیان کرد، اول اینکه مطابق روایات، خرگوش یکی از انواع مسخ شده ه است:
على بن ابى طالب (ع) فرمود: از پیامبر خدا (ص) راجع به مسخ‏ شده‏ ها پرسیدم، فرمود: «آنها سیزده گروهند. فیل و خرس و خوك و میمون و مار ماهى و سوسمار و خفّاش و كرم سیاه و عقرب و عنكبوت و خرگوش و سهیل و زهره ... .»[2]

و دوم اینکه خرگوش سمبل ترس و وحشت است:
حكماى قدیم اصطلاحى دارند به نام «استسباع». در بعضى حیوانات مانند خرگوش این گونه است كه وقتى با حیوان درنده‏ اى كه او را شكار مى‏كند- مثلا با شیر- روبرو مى‏ شود اگر شیر چشم در چشمش بیندازد این حیوان مستسبَع مى‏ شود یعنى همه چیز خود را، اراده و فكر خود را از دست مى‏ دهد؛ فكر فرار كردن، فكر این كه این خورنده من است و اگر من به طرف او نزدیك شوم مرا مى‏ بلعد بكلى از ذهن این حیوان بیرون مى‏رود؛ سر جاى خودش مى‏ ایستد، بلكه خودش به طرف او مى‏ آید.[3]

اما درباره نحوست خرگوش، مطلبی از متون دینی پیدا نشد. البته راجع به اصل نحوست باید توجه کرد که نحس بودن یا سعید بودن، مطلبی نیست که با عقل و تجربه بتوانیم آن را بیابیم:
«عوامل و عللى كه در حدوث حوادث مؤثرند، و نیز در به ثمر رساندن اعمال تاثیر دارند، از حیطه علم و اطلاع ما بیرونند، ما نمى‏ توانیم تكه تكه زمان را با عواملى كه در آن زمان دست در كارند بسنجیم، تا بفهمیم آن عوامل در این تكه از زمان چه عملكردى دارند، و آیا عملكرد آنها طورى است كه این قسمت از زمان را سعد مى‏ كند یا نحس، و به همین جهت است كه تجربه هم بقدر كافى نمى‏ تواند راه‏گشا باشد، چون تجربه وقتى مفید است كه ما زمان را جداى از عوامل در دست داشته باشیم، و با هر عاملى هم سنجیده باشیم، تا بدانیم فلان اثر، اثر فلان عامل است، و ما زمان جداى از عوامل نداریم، و عوامل هم براى ما معلوم نیست. و به عین همین علت است كه راهى به انكار سعادت و نحوست هم نداریم، و نمى ‏توانیم بر نبودن چنین چیزى اقامه برهان كنیم، همانطور كه نمى‏ توانستیم بر اثبات آن اقامه برهان كنیم، هر چند كه وجود چنین چیزى بعید است، ولى بعید بودن، غیر از محال بودن است، این از نظر عقل.»[4]
و اگر اصل نحوست نیز در دین تا حدی مورد تائید واقع شده است، باید معنای حقیقی آن را فهمید:
« قرآن در حقیقت مى‏ گوید: فال نیك و بد، و طالع سعد و نحس، چیزى جز اعمال شما نیست كه به گردنتان آویخته است!»[5]
و سعید بودن یا نحس بودن بعضی از روزها که در قرآن بیان شده، به دلیل اعمالی است که در آن روزها انجام شده است و الا خود زمان یا نظیر آن نمی تواند نحس یا سعید باشد.[6]