 |
تِمساح (نام علمی: Crocodile) یا کروکودیل جانوری است خزنده و سخت‌پوست دارای چهار دست و پا، در آب به راحتی شنا می‌کند، اما همیشه در آب نمی‌ماند و تخم‌هایش را در خشکی می‌گذارد. این حیوان دارای فک و دندانهای بسیار نیرومند است و به خانواده کروکودیلیان تعلق دارد. این خزنده? آبی و خشکی بزرگ در سراسر مناطق استوایی آفریقا، آسیا، آمریکا و استرالیازندگی می‌کند. کروکودیل مانند سایر موجودات ساکن در رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و سرزمین‌های مرطوب در آب‌های شیرین و گاهی در آب‌های کمی شور زندگی می‌کند.
تغذیه
تمساح اغلب از مهره‌داران دیگر مانند انواع ماهی‌ها، خزنده‌ها و پستانداران و بعضی وقت‌ها از بی‌مهرگانی مانندصدف‌ها و سخت‌پوستان با توجه به گونه‌های خود تغذیه می‌کنند. تمساح شجره تاریخی دارد و از زمانهای دور وجود داشته و این اعتقاد وجود دارد که از زمان دایناسورها به این طرف تغییرات ناچیزی داشته‌است.
تمساح به‌رغم سابقه ماقبل تاریخ، از انواع پیشرفته خزندگان هستند. برخلاف خزندگان دیگر، قلب چهار محفظه‌ای،دیافراگم و کورتکس مغزی هوشمند دارد. سیستم صوتی خارجی تمساح، علائم زندگی آبی و خاکی و سبک زندگی دوره‌ای دارد. تمساح دوزیست است. تمساح بدن خط دار ناصافی دارد و می‌تواند به سرعت و راحت در آب شنا کند و همچنین می‌تواند هنگام شنا پاهای خود را در کناره‌های بدن خود جمع کند و با کاستن از مقاومت آب سریعتر شنا کند. تمساح پاهایی باانگشتان چسبیده بهم دارد، گرچه این پاها برای پا زدن در آب به کار نمی‌رود، اما این خصوصیت امکان برگشت سریع و حرکتهای ناگهانی را در آب را به او می‌دهد. تمساح در مسافت‌های کوتاه، حتی بیرون از آب خیلی سریع می‌باشد. تمساح آرواره‌های فوق العاده قوی و دندانهای تیز برای گرفتن و پاره کردن گوشت دارد.
اگر دهان تمساح بسته نگهداشته شود نمی‌تواند آن را باز کند. بهمین دلیل برای مطالعه یا حمل و نقل تمساح، معمولاً آرواره‌های او را با نوارهای فلزی می یا با بندهای لاستیکی بزرگ که از تایر و تیوب اتومبیل تهیه میشوند، می‌بندند. تمساح همچنین حرکات جانبی محدودی در گردن خود دارد.
سن
در حال حاضر روشهای معتبری برای سنجش عمر تمساح وجود ندارد، بعضی از حلقه‌های رشد در استخوانها و دندانهای آنها استفاده می کنند که این غیر اصولی و غیر قطعی است ، قدیمی‌ترین تمساح C. proposus در حدود هفتاد سال زندگی می‌کرده‌است، و شواهد محدودی نیز نشان می‌دهد که بعضی از انواع این حیوان بیش از صد سال عمر می‌کنند. یکی از قدیمی‌ترین نوع تمساح‌های شناخته شده در یک باغ وحش در روسیه ظاهراً در سن ??? سالگی مرده‌است. گزارشهای جدید این موارد را تایید نمی‌کند.
اندازه
در اندازه گونه‌های مختلف تمساح تفاوتهای زیادی وجود دارد. از انواع استثنائی کوچک، کروکودیل افسانه‌ای یا جادویی تا گونه‌ای بزرگ‌تر، تمساح آب شور. گونه‌های بزرگ اغلب ? یا ? متر و وزن آنها ???? کیلوگرم می‌باشد. علیرغم وزن زیاد گونه‌های بالغ، تمساح زندگی خود را از اندازه‌های خیلی کوچک شروع می‌کند.
تمساح وقتی که برای اولین بار از تخم بیرون می‌آید در حدود ?? سانتیمتر طول دارد. اندازه‌ها با توجه به فصل و تغذیه و ترکیبات خون مادر فرق می‌کند. گونه‌های بزرگ‌تر تمساح، همچنین بزرگترین خزنده روی زمین، تمساح آب شور است، که در استرالیای شمالی و کل آسیای جنوب شرقی زندگی می‌کند. بر طبق نظرات بعضی دانشمندان، اطلاعات موثقی در مورد اینکه تمساح‌های ماقبل تاریخ بیش از ???? متر طول دارند، در دست نیست.
در شهر نورمنتون، کوئینزلند، استرالیا قالب فیبر شیشه‌ای یک تمساح وجود دارد که «کرایس کروک» نامیده می‌شود که عکس آن در سال ???? توسط کریستینا پاولوسکی که حیوان را در بستر شنی رودخانه نورمن یافت، گرفته شده‌است. گزارشی از یک تمساح آب شور بطول ??? متر در استرالیا وجود دارد. همچنین جمجمه یک تمساح آب شور از اوریسای هند وجود دارد که تخمین زده می‌شود که ??? تا ? متر طول داشته‌است.
در ?? ژوئن سال ???? یک تمساح عظیم ??? متری آب‌های شور در اوریسای هند به عنوان بزرگترین کروکودیل زنده جهان نامگذاری شد. این تمساح در محوطه حفاظت شده حیات وحش بیتارکانیکا زندگی می‌کند و در ژوئن سال ????، در کتاب سوابق جهانی گینه ثبت شد.
رفتار و زیست‌شناسی
تمساح شکارچی کمین کننده‌است. به عنوان دوزیستان خونسرد، می‌تواند مدت طولانی بدون غذا زنده بماند و بندرت به فعال شدن برای شکار نیاز دارد. [?] تمساح علیرغم ظاهر آرام، از فعال‌ترین دوزیستان در محیط است. [?][پیوند مرده][?]
تمساح‌های وحشی در بسیاری از مناطق مورد محافظت قرار گرفته‌اند، اما آنها بطور تجاری در مزرعه نگهداری میشوند. پوست آنها دباغی می‌شود و برای درست کردن بسیاری از وسایل چرمی مانند کفش و کیف دستی مورد استفاده قرار میگیرد.
بسیاری از گونه‌هایی که در مزرعه نگهداری میشوند، تمساح‌های آب شور و تمساح‌های نیل می‌باشند و تمساح‌های عظیم الجثه آب شور و تمساح‌های کمیاب سیامی در مزارع آسیایی پرورش داده میشوند. پرورش تمساح‌ها جمعیت گونه‌های آب شور را در استرالیا افزایش داده، چون تخم‌ها عموماً از انواع وحشی گرفته می‌شود و مالکان آنها بر افزایش تعداد تمساح‌ها تشویق میشوند. در واقع پرورش کروکودیل پر سودترین نوع پرورش حیوانات در جهان است. در کشور ایران نیز این فعالیت شروع شده‌است و اولین مزرعه پرورش کروکودیل در جزیره هنگام از توابع قشم است.[?]
کروکودیل‌ها بیشتر به پرندگان و دایناسورها نزدیک هستند تا به خزندگان، این سه موجود در آرچوزوریا «خزندگان حاکم» شامل هستند، بخش کروکودیلیا را برای اطلاعات بیشتر ببینید.
خطر برای انسان‌ها
گونه‌های بزرگ‌تر تمساح از جمله تمساح‌های نیل وتمساح آمریکایی از خطرناک‌ترین انواع هستند. انواع بزرگ کایمن سیاه نیز برای انسان خیلی خطرناک هستند.
خصوصیت دارویی
دانشمندان در ایالات متحده آمریکا عامل قوی و نیرومندی را در خون تمساح‌ها بنام کروکودیلین یافته‌اند که می‌تواند مانند آنتی بیوتیکهای استاندارد به سیستم ایمنی درمقابله با عفونت کمک کند. این کشف مدیون کنجکاوی جیل فولرتون-اسمیت از گزارشهای(BBC) مدارک مربوط به علم تهیه کننده فیلم تمساح‌های آب شور در استرالیا است.
اطلاعات بیشتر در مورد انواع گونه ها و استفاده ی غذایی از آنها در ادامه مطلب وجود دارد.
یکی از خطرناک ترین آبزیان، کوسه است. کوسه برای انسان فوائد زیادی دارد. بزرگترین بهره ای که میتوان از کوسه برد تهیه روغن از آنست زیرا این روغن بر دوام قایقها و موتور لنجها تا چندین برابر می افزاید بطوریکه چوب لنج ها سالها در آب شور دریا مقاومت کرده و پوسیده نمی شود. از باله و دم کوسه در تهیه سوپ و دارو و از خشک شده بقیه بدن بیشتر کوسه ها در تهیه کود استفاده می کنند. بدن کوسه بدون استخوان و غضروفی شبیه قسمت بیرونی گوش انسان است. کوسه ها بسیار سریع و بدون اینکه در آب حرکتی غیرعادی ایجاد کنند؛ شنا می کنند و این باعث غافلگیر شدن موجودات دیگر می شود. برای شکار آنها از تور و قلاب استفاده می کنند. کوسه ماهیان جزء ماهیان غضروفی بوده و در خلیج فارس و دریای عمان ازتنوع قابل ملاحظه ای برخوردارند. کوسه ها حلال گوشتند. از 120 گونه در دنیا 20 گونه مهاجم هستند که فقط 4 گونه از آنها به انسان حمله می کند. این گونه های مهاجم در خلیج فارس و دریای عمان وجودندارند. این نوع کوسه ها را «کوسه سفید» ، «کوسه آبی» ، «کوسه ببری» و «کوسه پلنگی» می نامند که از انواع بسیار خطرناک هستند. کوسه هایی که آدم خوار هستند معمولاً در نزدیکی ساحل به آدم ها حمله ور شوند و با تیغ های پشت چنان ضربه ای به دست، پا یا تنه آدم وارد می کنند که بلافاصله دست، پا یا تنه انسان بکلی قطع می گردد. در سواحلی چون خلیج فارس این انواع کوسه ها به «کولی گرگ» معروف هستند.
صفات اختصاصی
فلس ها
پوستی زبر همانند سمباده که مربوط به وجود تعداد زیادی فلسهای placoid می باشد. ساختار این فلس ها یادآور ساختار دندان است.
دندان ها
خصوصیت بارز ومحسوس کوسه ها دندانهای شان است. منشا این دندانهای مینادار همان فلسهای placoid هستند. از چندین ردیف دندانهای آنها تنها ردیف اول و دوم بطور فعال در تغذیه استفاده میشوند و ردیف های بعدی تنها جایگزین دندانهای پوسیده یا شکسته ردیف جلو می شوند.
چشم ها
دید دو چشمی کوسه ها بهتر از آن چیزی است که تصور می شود. برخلاف بسیاری از ماهیهای استخوانی کوسه ها قادر به کنترل اندازه مردمک خود هستند. کوسه هایی که در تاریکی یا نورهای کم شکار می کنند دارای یک لایه سلولی در شبکیه خود هستند که نور را به شدت منعکس می کند و در نتیجه شبکیه دوبار تحریک شده و نور منعکس شده از چشم آنها در تاریکی باعث درخشش شبیه چشم گربه ها می شود. بسیاری از کوسه ها دارای پلک سوم هستند و زمانی که کوسه نزدیک شکار می شود این پلک بعنوان یک محافظ روی چشم را می پوشاند و نقش چشم به حواس دیگر ی منتقل می شود.
گیرنده های الکتریکی Ampullae de lorenzini
یکی از حس های کوسه ها Ampullae de lorenzini می باشد که بصورت حفره هایی در اطراف پوزه آنها دیده می شود. بعضی کوسه ها پلک سوم ندارند آنها به کمک همین گیرنده های الکتریکی خود شکار می کنند. با استفاده از این گیرندهجهای الکتریکی کوسه ها قادرند ایمپالس هایی در حدود یک هزارم ولت از هر تغییر الکتریکی تولید شده توسط هر موجود زنده را دریافت کنند و به این ترتیب محل شکار را با میدان های بیوالکتریکی طبیعی خود شناسایی می کنند .
بویایی
کوسه ها حس بویایی بسیار قوی دارند که بوسیله آن می توانند یک بخش از خون را در یک میلیون بخش از آب تشخیص دهند .
جهت یابی
گونه هایی از کوسه ها که مهاجرت های طولانی را انجام می دهند با در نظر گرفتن میدان الکتریکی زمین همانند یک قطب نما ! جهت حرکت و مسیر خود را تشخیص می دهند .
شنوایی
کوسه ها قادر به دریافت صداهایی با فرکانس پایین می باشند. گوش داخلی کوسه ها دارای سه مجرای نیم دایره می باشد و یک مجرای اندولنفاتیک گوش داخلی را به آب مرتبط می کند. سنگریزه های شنوایی کوسه ها دانه های آهکی هسنتد که از دانه های شن وارد شده از مجرای اندولنفاتیک تشکیل یافته اند. کوسه ها بسوی ارتعاشات نامنظم که شاید علائمی از یک طعمه زخمی باشد جذب می شوند و حساسیت کمتری نسبت به اصوات با فرکانس بالا دارند.
همسر یابی و زاد و ولد
کوسه ها یک صفت عالی در میان کوسه ها لقاح داخلی آنها می باشد . دامنه وسیعی از استراتژی های تولید مثلی از روش ساده تخم گذاری (oviparity) تا روش پیشرفته زنده زایی(viviparity) که جنین از طریق جفتی آنالوگ با جفت پستانداران تغذیه می شود؛ وجود دارد. آمیزش آنها توسط آلت تناسلی نر(clasper) در طول رفتارهای جفت یابی پیچیده ای که گاهی همراه با صدمات نسبتا سخت ماده صورت می گیرد .
انواع کوسه ماهی ها و خصوصیات هر یک را در ادامه مطلب میتوانید مشاهده کنید
مرگبار ترین حیوانات روی زمین!
تصویر یک لاک پشت گونه (Alligator Snapping Turtle ) که یادگاری از دوره دایناسورها بوده و فقط در آب های رودخانه های جنوب ایالات متحده زندگی می کند. این لاک پشت گوشتخوار از خوردن هیچ نوع گوشتی رویگردان نیست و حتی قادر به کشتن تمساح های کوچک است.
تعداد بازديد : 764
تاریخ انتشار: پنج شنبه 24 اسفند 1391 ساعت: 15:24
آمار مطالب
کل مطالب : 128
آمار کاربران
آمار بازدید
آمار
وب سایت:
